Vaøo thôøi giaëc Minh ñaët aùch ñoâ hoä ôû nöôùc Nam, chuùng coi daân ta nhö coû raùc, laøm nhieàu ñieàu baïo ngöôïc, thieân haï caêm giaän chuùng ñeán taän xöông, taän tuûy. Baáy giôø ôû vuøng Lam Sôn, nghóa quaân noåi daäy choáng laïi chuùng, nhöng trong buoåi ñaàu theá löïc coøn non yeáu, neân nhieàu laàn nghóa quaân bò thua, thaáy vaäy Ñöùc Long Quaân quyeát ñònh cho nghóa quaân möôïn thanh kieám thaàn ñeå hoï gieát giaëc.

Hoài aáy, ôû Thanh Hoùa, coù moät ngöôøi laøm ngheà ñaùnh caù teân laø Leâ Thaän. Moät ñeâm noï Thaän thaû löôùi ôû moät beán vaéng nhö thöôøng leä. Khi keùo löôùi leân, chaøng thaáy naèng naëng trong buïng möøng thaàm, chaéc laø coù caù to. Nhöng khi thoø tay vaøo baét caù, Thaän chæ thaáy coù moät thanh saét! Chaøng vöùt luoân xuoáng nöôùc roài laïi thaû löôùi ôû moät khuùc soâng khaùc.

Laàn thöù hai caát löôùi leân cuõng thaáy naëng tay. Thaän khoâng ngôø thanh saét vöøa roài laïi chui vaøo löôùi mình. Chaøng laïi nhaët leân vaø neùm xuoáng soâng. Laàn thöù ba, laïi vaãn thanh saét aáy maéc vaøo löôùi. Laáy laøm laï, Thaän ñöa laïi moài löûa nhìn xem. Boãng chaøng reo leân:

- Ha ha, moät löôõi kieám!

Veà sau Thaän gia nhaäp ñoaøn quaân khôûi nghóa Lam Sôn, chaøng haêng haùi gan daï, khoâng neà nguy hieåm. Moät hoâm chuû töôùng Leâ Lôïi cuøng maáy ngöôøi tuøy tuøng ñeán nhaø Thaän. Trong tuùp leàu toái om, thanh saét hoâm ñoù töï nhieân saùng röïc leân ôû xoù nhaø, laáy laøm laï, Leâ Lôïi caàm laáy xem "Thuaän Thieân" khaéc saâu vaø löôõi kieám. Song taát caû moïi ngöôøi khoâng bieát ñoù laø baùu vaät.

Moät hoâm bò giaëc ñuoåi, Leâ Lôïi vaø caùc töôùng chaïy thaùo thaân moãi ngöôøi moät ngaõ. Luùc ñi qua moät khu röøng, Leâ Lôïi boãng thaáy moät aùnh saùng laï treân ngoïn caây ña, oâng treøo leân môùi bieát ñoù laø moät caùi chuoâi kieám naïm ngoïc. Nhôù ñeán löôõi kieám ôû nhaø Leâ Thaän, Leâ Lôïi ruùt chuoâi giaét vaøo löng.

Ba ngaøy sau, Leâ Lôïi gaëp laïi taát caû caùc baïn trong ñoù coù Leâ Thaän. Leâ Lôïi môùi ñem chuyeän baét ñöôïc chuoâi kieám keå laïi cho moïi ngöôøi nghe. Khi ñem tra kieám vaø chuoâi thì vöøa nhö in.

Leâ Thaän naâng kieám leân ngang ñaàu noùi vôùi Leâ Lôïi:

- Ñaây laø trôøi coù yù phoù thaùc cho minh coâng laøm vieäc lôùn. Chuùng toâi nguyeän ñem xöông thòt cuûa mình theo minh coâng, cuøng vôùi thanh kieám thaàn naøy ñeå baùo ñeàn toå quoác!

Töø ñoù nhueä khí cuûa nghóa quaân ngaøy moät taêng tieán. Trong tay Leâ Lôïi, thanh kieám thaàn tung hoaønh khaép caùc traän ñòa, laøm cho quaân Minh baït vía. Uy thanh cuûa nghóa quaân vang khaép nôi. Hoï khoâng phaûi troán traùnh nhö tröôùc maø xoâng xaùo ñi tìm giaëc. Hoï khoâng phaûi aên uoáng cöïc khoå nhö tröôùc nöõa, ñaõ coù nhöõng kho löông thöïc cuûa giaëc môùi cöôùp ñöôïc tieáp teá cho hoï. Kieám thaàn ñaõ môû ñöôøng cho hoï ñaùnh thaéng cho ñeán luùc khoâng coøn boùng moät teân giaëc treân ñaát nöôùc.

Moät naêm sau khi ñuoåi giaëc Minh, moät hoâm Leâ Lôïi baây giôø ñaõ laøm vua, cöôõi thuyeàn roàng daïo quanh hoà Taû Voïng tröôùc kinh thaønh. Nhaân dòp ñoù, Long Quaân sai ruøa vaøng leân ñoøi laïi thanh kieám thaàn. Khi chieác thuyeàn roàng tieán ra giöõa hoà, töï nhieân coù moät con ruøa lôùn nhoâ ñaàu vaø mai leân khoûi maët nöôùc. Theo leänh vua, thuyeàn ñi chaäm laïi. Ñöùng ôû maïn thuyeàn vua thaáy löôõi kieám ñeo beân ngöôøi töï nhieân ñoäng ñaäy: con ruøa vaøng khoâng sôï ngöôøi, nhoâ ñaàu leân cao vaø tieán veà phía thuyeàn vua. Noù ñöùng noåi treân maët nöôùc vaø noùi:

- Xin beä haï hoaøn kieám laïi cho Long quaân!"

Vua ruùt kieám quaêng veà phía ruøa vaøng. Nhanh nhö caét, ruøa haù mieäng ñôùp laáy vaø laën xuoáng nöôùc. Kieám vaø ruøa ñaõ chìm ñaùy nöôùc, ngöôøi ta vaãn coøn thaáy vaät gì saùng le loùi döôùi maët hoà xanh. Töø ñoù, hoà Taû Voïng baét ñaàu mang teân laø Hoà Göôm, hay Hoà Hoaøn Kieám.