Thôøi xöa, ôû laøng Chöõ Xaù, coù hai cha con Chöû Cuû Vaân vaøChöû Ñoàng Töû, nhaø ngheøo ñeán noãi phaûi chung nhau moät chieác khoá, heã ai ñi ñaâu thì ñoùng. Cuõ Vaân bò oám naëng, khi saép cheát, daën laïi con raèng:
- Cha cheát, con cöù taùng traàn cho cha, coøn caùi khoá con giöõ laáy maø duøng.
Cuû Vaân cheát, Chöû Ñoàng Töû khoâng nôõ ñeå cha traàn truoàng, laáy khoá ñoùng cho cha, roài môùi choân. ÔÛ moät tuùp leàu nhoû ven soâng, ngaøy ngaøy Chöû Ñoàng Töû xuoáng ñaùnh caù, roài ñoåi laáy gaïo ôû caùc thuyeàn qua laïi. Thôøi baáy giôø coù moät naøng coâng chuùa teân laø Tieân Dung, nhan saéc tuyeät traàn, tuoåi ñaõ möôøi taùm maø khoâng chòu laáy choàng. Chæ thích cheøo thuyeàn ñi xem soâng nuùi. Vua chieàu con, caáp cho con thuyeàn vaø ñuû moïi ngöôøi haàu haï, maëc cho con muoán ñi chôi ñaâu thì ñi.
Moät hoâm, Tieân Dung ñi chôi thuyeàn treân soâng, thuyeàn cuûa Tieân Dung ñi giöõa, coøn tröôùc sau laø thuyeàn cuûa binh lính vaø thò nöõ. Khi ñeán khuùc soâng thuoäc laøng chöõ Xaù, ñaùm thuyeàn laøm rôïp caû maët nöôùc. Chöû Ñoàng Töû troâng thaáy, voäi vöùt voù vaøo buïi, chaïy leân baõi, bôùi caùt vuøi mình xuoáng, roài laáy caùt phuû leân.
Thaáy baõi soâng roäng, laïi coù laùc ñaùc töøng buïi caây lôùn, toûa boùng maùt dòu, Tieân Dung laáy laøm öa thích, ra leänh cho thuyeàn gheù vaøo baõo, roài choïn moät choã coù boùng maùt, sai thò nöõ giaêng maøn ñeå taém. Tieân Dung vaøo maøn, côûi aùo xieâm, doäi nöôùc raát laø thoûa thích. Khoâng ngôø choã Tieân Dung doäi nöôùc taém laïi chính laø choã Chöû Ñoàng Töû naùu mình. Tieân Dung doäi nöôùc moät luùc thì boãng nhieân Chöû Ñoàng Töû troài leân. Tieân Dung troâng thaáy giaät mình, hoûi duyeân côù thì Chöû Ñoàng Töû noùi laø vì khoâng coù quaàn aùo, thaáy thuyeàn quaân quan thì sôï neân phaûi vuøi mình xuoáng caùt ñeå aån.
Tieân Dung baûo Chöû Ñoàng Töû raèng:
- Toâi ñaõ nguyeän khoâng laáy choàng, nay duyeân trôøi run ruûi, laïi gaëp chaøng ôû choán naøy, môùi bieát cöôõng khoâng ñöôïc vôùi trôøi.
Naøng baûo Chöû Ñoàng Töû taém röûa saïch seõ, laáy quaàn aùo cho maëc, ñöa xuoáng thuyeàn vaø sai thò nöõ söûa soaïn tieäc hoa. Thaáy theá Chöû Ñoàng Töû ngoû yù choái töø. Tieân Dung baûo chaøng raèng:
- Thieáp vôùi chaøng laø töï trôøi xe duyeân, vieäc gì maø töø choái.
Ñoàng Töû ñaønh phaûi nghe theo. Töø hoâm aáy, hai ngöôøi thaønh vôï choàng. Vua ñöôïc tin noåi giaän, goïi heát binh lính vaø ngöôøi haàu cuûa Tieân Dung veà. Tieân Dung sôï cha, ñaønh cuøng choàng ôû laïi vôùi nhaân daân, tìm keá sinh nhai. Naøng laøm aên moãi ngaøy moät thònh vöôïng, daàn daàn laäp thaøn moät xoùm. Sau coù ngöôøi khuyeân naøng cho ngöôøi ra bieån tìm nhöõng vaät laï ñem veà ñoåi laáy caùc thöù khaùc. Naøng nghe theo, ñeå choàng ñi. Chöû Ñoàng Töû ñi qua moät nôi phong caûnh tuyeät ñeïp, troâng leân nuùi thaáy coù caùi am nhoû. Chöû Ñoàng Töû treøo leân nuùi, gaëp moät nhaø sö xöng teân laø Phaät Quang. Thaáy Chöû Ñoàng Töû laø ngöôøi chaân thaät, Phaät Quang muoán truyeàn pheùp cho Chöû Ñoàng Töû. Chöû Ñoàng Töû khoâng nghó ñeán vieäc ra bieån nöõa, lieàn ôû ñoù luoân. Chöû Ñoàng Töû hoïc ñöôïc hôn moät naêm thì Phaät Quang cho chaøng moät caùi gaäy vaø moät caùi noùn, cho pheùp chaøng xuoán nuùi vaø daën raèng:
- Pheùp bieán hoùa laø ôû caùi gaäy vaø caùi noùn naøy.
Chöû Ñoàng Töû veà nhaø, ñem pheùp maøu truyeàn laïi cho Tieân Dung, roài hai vôï choàng rôøi boû xoùm laøng, ñi tìm nôi thanh vaéng ñeå ôû. Moät hoâm ñang ñi ñöôøng, trôøi toái maø chöa ñeán choã daân cö, hai vôï choàng choáng caùi gaäy xuoáng ñaát vaø laáy caùi noùn uùp leân ñaàu gaäy ñeå che söông, roài hai ngöôøi ngoài töïa vaøo nhau döôùi noùn maø nguû.
Ñeán quaù nöûa ñeâm, hai vôï choàng tænh daäy thaáy mình ôû trong moät cung ñieän loäng laãy coù ñuû caùc thöù giöôøng saäp, maøn tröôùc, laïi coù caû tieåu ñoàng, thò nöõ vaø binh lính ñi laïi roän ròp ngoaøi haøng lang. Saùng hoâm sau, hai vôï choàng ra ngoaøi xem, thì thaáy coù thaønh cao bao boïc cung ñieän vaø coù töôùng só canh gaùc raát ñoâng, chaúng khaùc naøo toøa thaønh lôùn. Tin laï aáy ñeán tai vua. Vua cho raèng Ñoàng Töû vaø Tieân Dung laøm loaïn, lieàn sai quan quaân ñeán ñaùnh. Quaân nhaø vua ñeán gaàn nôi Tieân Dung vaø Ñoàng Töû ôû thì trôøi vöøa toái, khoâng sang soâng ñöôïc. Ñeán nöûa ñeâm, trôøi noåi gioâng, caùt bay, cay ñoå, roài toaøn khu Chöû Ñoàng Töû vaø Tieân Dung ôû bay caû leân trôøi, chæ coøn laïi baõi ñaát khoâng ôû giöõa ñaàm. Baõi aáy veà sau goïi laø baõi Töï Nhieân coøn ñaám aáy laø ñaàm Nhaát Daï. Thaáy coù söï laï luøng nhö vaâî nhaân daân laäp mieáu thôø ngay treân baõi.
Ñôøi sau, Trieäu Vieät Vöông ñoùng quaân trong ñaàm ñeå choáng laïi quaân xaâm löôïc nhaø Löông. Luùc bò quaân giaëc vaây nguy caáp. Trieäu Vieät Vöông thieát ñaøn, caàu thaàn giuùp mình tieâu dieät quaân ñòch ñeå cöùu naïn nöôùc, boãng thaáy moät vò thaàn cöôõi roàng xuoáng cho Trieäu Vieät Vöông moät caùi vuoát roàng vaø daën: "Ngöôi caém caùi vuoát naøy leân choûm muõ ñaàu maâu thì ñi ñeán ñaâu, giaëc seõ tan ñeán ñaáy." Noùi xong, Thaàn cöôõi roàng bay vuït leân trôøi.
Theo lôøi thaàn daïy, Trieäu Vieät
Vöông caém vuoát roàng leân choûm
muõ, thaáy söùc khoûe taêng leân
boäi phaàn, trí oùc cuõng saùng
suoát, thanh theá ngaøy moät lôùn,
môùi ñem quaân phaù voøng vaây,
cheùm ñöôïc töôùng giaëc
laø Döông San, quaân xaâm löôïc
nhaø Löông bò vôõ, phaûi ruùt
khoûi ñaát nöôùc Laïc
Vieät.